VR 2014/15 Diepe hersenstimulatie

Artikel
Genoeg juristen die de beoefening van hun vak als een diepe stimulatie van hun hersenen ervaren, maar dat is niet waar deze column aandacht voor vraagt. Dat is wel de medisch bepaalde thematiek die terugkwam in het kerstnummer van het Nederlands Juristenblad en waarover recent werd gedebatteerd op een symposium in theater de Brakke Grond in Amsterdam.1)De op dit symposium geschetste praktijken en inzichten zijn zeer intrigerend. Waar het om gaat is de vrij nieuwe behandelmethode voor neurologische en psychiatrische patiënten, waarbij een neurochirurg diep in de hersenen (doorgaans twee) elektroden plaatst. De aldus geïmplanteerde elektroden worden onderhuids verbonden met een batterij die een plek onder het sleutelbeen krijgt. Middels telemetrie – oftewel afstandsbediening – kan de activiteit van de elek-trode(s) worden geprogrammeerd voor frequentie, stroomsterkte en pulsbreedte. Alles weer uitschakelen kan uiteraard ook. De mogelijke instellingsvariëteiten bepalen in belangrijke mate het effect van de behandeling. Dit is de techniek die men diepe hersenstimulatie noemt (of DBS, naar ‘deep brain stimulation’). Zij wordt toegepast voor zowel neurologische als psychiatrische aandoeningen en leidt vaak tot spectaculaire resultaten. Bijvoorbeeld bij patiënten met de ziekte van Parkinson, diedu momentdat DBS wordt aangezet ophouden te lijden aan de voor hun ziekte kenmerkende symptomen. Buiten Parkinson en epilepsie komt DBS in toenemende mate in beeld als ultieme behandelmogelijkheid bij ernstige psychiatrische ziektebeelden. Patiënten die lijden aan obsessieve-compulsieve stoornissen kunnen er sterk van opknappen. Ook patiënten die jarenlang kampten met ernstige depressies, kunnen door DBS een ander mens worden; in een andere ‘toestand’ raken – en dat markeert het moment waarop de medici, ethici, filosofen en juristen in discussie raken, zoals in de Brakke Grond.