De afwikkeling van medische schade onder de Wkkgz

Mr. B.S. Laarman en prof. mr. A.J. Akkermans
De inwerkingtreding van de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) heeft grote gevolgen voor de afwikkeling van schadeclaims in de zorg. De belangrijkste blikvanger was tot dusver de laagdrempelige geschilleninstantie die kan oordelen over schadevergoedingen tot een bedrag van € 25.000. Minder aandacht kreeg het schadebeoordelingstraject dat aan een eventueel geschil voorafgaat. Op grond van de Wkkgz zijn zorgaanbieders verplicht om een verzoek tot schadevergoeding zelf zorgvuldig te onderzoeken en te beoordelen, dat wil zeggen conform de zorgvuldigheidsverplichtingen die gelden voor alle klachten in de zin van de Wkkgz, of die nu een financiële component bevatten of niet. Het maximum van € 25.000 geldt hier niet, waardoor alle medische schadeclaims in dit traject terecht kunnen komen. Deze ruime verplichting heeft vergaande consequenties. De auteurs geven in dit artikel een schets van de aard van het klachtrecht en gaan in op de doelstellingen van de Wkkgz. Ook wijden de auteurs enkele beschouwingen aan de vraag of de Wkkgz voor patiënten een verbetering inhoudt. Zij beperken zich daarbij om praktische redenen grotendeels tot de ziekenhuizen alsmede een weergave van hetgeen bekend is over de verrichtingen van de Wkkgz-geschilleninstanties tot dusver. Vanwege de samenhang van de verschillende procedures in de zorg komt ten slotte ook het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (Wet BIG) kort aan de orde.
De Wkkgz heeft tot gevolg dat een groot deel van de medische schadeclaims in eerste instantie door de zorgaanbieders moet worden beoordeeld binnen een andere juridische context. Een groot deel van de buitengerechtelijke afwikkeling van alle medische claims zullen worden overgeheveld van het aansprakelijkheidsrecht naar het klachtrecht. Dat houdt weliswaar geen ander materieel schadevergoedingsrecht in, maar wel een verandering van procedureel regime, namelijk van het reactieve en adversariële aansprakelijkheidsrecht naar het proactieve en oplossingsgerichte klachtrecht. Gezien de aard en de achtergrond van het klachtrecht vraagt de Wkkgz om daadwerkelijke veranderingen in aansprakelijkheidsland: het klachtrecht brengt een nieuwe paradigma mee, waarin de versterking van de positie van de patiënt centraal staat. Het klachtrecht bewerkstelligt dat door de machtsongelijkheid te compenseren en aan te sturen op oplossingen. Voor alle betrokkenen bij medische schadeclaims, patiënten, zorgaanbieders, zorgverleners, verzekeraars en belangenbehartigers, kan dit in potentie veel goeds betekenen. Uiteraard hangt alles af van de wijze waarop aan de nieuwe kaders uitvoering wordt gegeven. Daar zijn al veel belangrijke stappen in gezet, maar de auteurs hopen te hebben duidelijk gemaakt dat de klus nog niet geklaard is. De Wkkgz biedt volop kansen om de wijze waarop in dit land wordt omgegaan met medische schade fundamenteel te verbeteren. Het komt erop aan die te grijpen.