Met autonome auto’s de weg op: enkele vragen van aansprakelijkheid

Mr. dr. N.E. Vellinga
De ontwikkeling van autonome auto’s roept vragen op over aansprakelijkheid, verzekering, verkeerswetgeving, gegevensbescherming en zo meer. Deze vragen moeten worden opgehelderd voordat autonome auto’s op grote schaal de weg op gaan. Voor de auteur reden genoeg om een promotieonderzoek aan dit onderwerp te wijden. In deze bijdrage worden enkele resultaten van dit onderzoek besproken en nieuwe bevindingen toegevoegd. Daarbij wordt aan de hand van een scenario met name stilgestaan bij de productaansprakelijkheid.
In 2018 verkende Van Wees reeds vragen rondom voertuigautomatisering en productaansprakelijkheid. Ten aanzien van de door hem besproken menselijke-maat-bestuurdersmaatstaf neemt de auteur een ander standpunt in. Van Wees behandelde ook de vraag of software kan worden aangemerkt als product in de zin van art. 6:187 lid 1 BW. In deze bijdrage wordt verder uitgewerkt wat de consequenties zijn voor de aansprakelijkheid van de producent van de autonome auto indien een software-update niet als product in de zin van art. 6:187 lid 1 BW kan worden aangemerkt. Daarbij wordt in het bijzonder aandacht besteed aan het verweer van art. 6:185 lid 1 sub b BW. Ook komt het ontwikkelingsverweer van art. 6:185 lid 1 sub e BW aan bod. Daarnaast worden recente juridische ontwikkelingen ten aanzien van zelfrijdende voertuigen besproken en wordt stilgestaan bij enkele andere aspecten van aansprakelijkheid.
De auteur concludeert dat er nog veel werk is te verrichten om de juridische obstakels voor zelfrijdende auto’s uit de weg te ruimen. Om tot een goed juridisch kader te komen zullen er nog veel discussies, op nationaal en internationaal niveau, gevoerd moeten worden. Ten aanzien van de productaansprakelijkheid zal daarbij vooral aandacht moeten uitgaan naar de status van software onder de Productaansprakelijkheidsrichtlijn en de verweren van art. 6:185 lid 1 sub b en e BW. Aan de ontwikkeling van een nieuw product als de autonome auto kleeft onvermijdelijk een risico. Er moet worden stilgestaan bij de vraag wie dit ontwikkelingsrisico dient te dragen. Het is daarbij raadzaam om, in de context van autonome voertuigen, af te wijken van het ontwikkelingsrisicoverweer van art. 6:185 lid 1 sub e BW, om te voorkomen dat de gelaedeerde wordt geconfronteerd met het ontwikkelingsrisico van de autonome auto.