Schadeverhaal na misdrijven: ervaringen van slachtoffers

Dr. J.D.M. van Dongen, mr. M.R. Hebly, prof. mr. S.D. Lindenbergh
Wanneer iemand schade lijdt als gevolg van een misdrijf, zijn er verschillende mogelijkheden om die schade vergoed te krijgen. Compen-satie kan worden bereikt via een fonds (Schadefonds Geweldsmisdrijven, Waarborgfonds Motorverkeer), via een verzekering of via de dader zelf. Verhaal op de dader is mogelijk door een schaderegeling met behulp van de politie of het OM, door te voegen als benadeelde partij in het strafproces of langs de civielrechtelijke weg.
Wat ondernemen slachtoffers van delicten om hun schade vergoed te krijgen? Wat zijn hun overwegingen bij het al dan niet volgen van verschillende wegen en wat zijn hun feitelijke ervaringen bij schadeverhaal? Deze vragen stonden centraal in een onderzoek van de auteurs uit 2013. In deze bijdrage worden hun bevindingen kort weergegeven. Eerst worden de aanleiding en de context van het onder-zoek besproken, waarna de onderzoeksopzet wordt toegelicht. Vervolgens wordt de steekproef globaal beschreven met het oog op de bespreking van de bevindingen met betrekking tot de ervaringen met het schadeverhaal. In hun afronding stellen de schrijvers het volgende. Het onderzoek geeft te denken over de positie van slachtoffers van strafbare feiten en hun mogelijkheden tot schadeverhaal. In ‘anekdotisch materiaal’ kan voldoende aanleiding worden gezien om op bepaalde punten verbetering na te streven. Belangrijke verbeterpunten die door respondenten werden genoemd, zijn een betere communicatie door het OM, (nog) betere dienstverlening door Slachtofferhulp Nederland, versnelling van de verhaalsprocedure en bijstand van het slachtoffer door een (betaalde) advocaat. Een eerste aanbeveling die uit het onderzoek voortvloeit, is om, gelet op de grote tevredenheid van slachtoffers over hun eigen verzekering, te bezien in hoeverre verzekeraars in staat en bereid zijn om ten aanzien van geweldsdelicten een ‘first party’-verzekering in het leven te roepen. Een tweede aanbeveling is om in ieder geval de standaardcommunicatie van het OM te laten toetsen door niet-juristen. Hiermee kunnen kleine stappen vooruit worden gezet in de verbetering van de positie van slachtoffers van misdrijven.
(VR 2014/77)