ETW's, GOW's, SW's en de Groene Loper

Column 22 november 2005

De visie ‘Duurzaam Veilig’ die in 1992 is geïntroduceerd, heeft veel gepraat en geschrijf opgeleverd over allerlei aspecten van verkeersveiligheid, onder meer met betrekking tot het uiterlijk van de weg en het probleem hoe en in welke mate daardoor het gedrag van weggebruikers wordt beïnvloed. In 1995 publiceerde het Ministerie van Verkeer en Waterstaat de notitie ‘Voorkomen blijft beter ...; mogelijkheden voor een verkeersveilige ruimtelijke ordening’. Daarin wordt gepleit voor een gestructureerde aanpak van bepaalde aspecten van verkeersveiligheid bij (de aanleg en inrichting van) wegen. In de veelheid van belangen waarmee bij infrastructurele planning rekening gehouden moet worden (beschikbare financiële middelen, economische belangen, bereikbaarheid, milieu-eisen, leefbaarheid) dreigde het belang van de verkeersveiligheid wel eens een beetje onder het vloerkleed te verdwijnen. In 1997 hebben de minister van Verkeer en Waterstaat, het Interprovinciaal Overleg, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de Unie van Waterschappen zich verbonden tot uitvoering van het Startprogramma Duurzaam Veilig. Een van de beginselen die hierbij werd gehanteerd is de uniforme wegcategorisering, d.w.z. de indeling van wegen naar gelang van gebruik en functie.

Maar ook met de verkeersveiligheid is het zo, dat het gemakkelijker gezegd is dan gedaan. Het heeft om te beginnen al veel voeten in de aarde gehad om te komen tot eenstemmigheid met betrekking tot de wegcategorisering. Sinds kort kennen we erftoegangswegen (ETW’s), gebiedsontsluitingswegen (GOW’s) en stroomwegen (SW’s). Het is de bedoeling dat op die soorten wegen maximumsnelheden gaan gelden van 60, resp. 80 en 100 km/uur. Daartoe is allereerst nodig dat die wegen herkenbaar zijn als ETW, GOW dan wel SW. Het Handboek Wegontwerp is in het voorjaar van 2002 herzien (Herziening RONA, Richtlijnen Ontwerp Niet-Autosnelwegen (CROW-publicatie 164, € 270,-) en het CROW heeft in 2003 en 2004 een rondreizende meerdaagse cursus georganiseerd, maar dat heeft niet kunnen voorkomen dat intussen (nieuwe) wegen al overeenkomstig gedeeltelijk afwijkende inzichten zijn ingericht. Maar nog afgezien daarvan is er kennelijk onduidelijkheid over de wijze waarop onder meer met belijning en kleur van het wegdek mag worden omgesprongen.

ETW’s bestaan er in twee varianten: de ETW die in de breedte méér en ETW die in de breedte minder dan 4,5 meter breed zijn. De ETW’s die smaller dan 4,5 meter zijn bestaan uit één rijstrook voor beide richtingen, met aan weerszijden een fietsstrook (vaak met de voor fietspaden en -stroken bekende rode kleur). In de (ene) middenstrook ligt van tijd tot tijd een drempel. GOW’s zijn in het midden voorzien van een dubbele doorgetrokken streep, terwijl aan weerszijden onderbroken kantstrepen aanwezig zijn. SW’s zien er ongeveer uit zoals GOW’s, maar de kantstrepen zijn nu doorgetrokken. Uit een onderzoek van de ANWB is gebleken dat een en ander tot verwarring leidt en dat weggebruikers, als zij al weten dat de belijning iets zegt over de maximaal toegestane snelheid, niet weten wàt. Een en ander is bovendien (nog) niet wettelijk vastgelegd. Tot overmaat van ramp hebben wegontwerpers (naar verluid vooral of alleen in het noorden van ons land) gemeend er nog wel een maatregel bij te kunnen schilderen, en wel door op GOW’s en SW’s, met het groen kleuren van het gedeelte tussen de doorgetrokken strepen in het midden (een groene loper), aan te geven dat er geen landbouwverkeer op deze wegen mag rijden. Wat die groene loper te betekenen heeft weet bijna niemand. Nu er (onder meer?) in de buurt van Hoorn sprake is van groene fietsroutes (aangetroffen op de webpagina van de gemeente Hoorn) waarop het fiets- en wandel(!)verkeer voorrang zal hebben op al het overige verkeer, zullen er misschien fietsers zijn die denken dat er over die groene strook gefietst mag worden ... De ingezonden reacties op deze groene middenstreep op de website van het Dagblad van het Noorden (www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article44644.ece) geven op vermakelijke wijze aan dat het publiek niet zit te wachten op dit soort verkeersmaatregelen.

Verkeersrecht verneemt graag van haar lezers reacties op de in het bovenstaande aangeduide wegcategorisering en/of de groene loper.