De (mogelijke) bescherming door de verzekeraar aan slachtoffers van geweldsmisdrijven

Mr. R.V Montulet
Een geweldsmisdrijf brengt niet zelden ernstige lichamelijke en/of psychische letselschade en daardoor financiële schade met zich, bijvoorbeeld verlies van arbeidsinkomsten, omdat iemand als gevolg van ernstige mishandeling blijvend invalide is geraakt en daardoor arbeidsongeschikt is geworden. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 180 tot 220 personen per jaar ernstige financiële schade lijden door letsel dat is veroorzaakt door een geweldsmisdrijf. Het komt regelmatig voor dat deze schade niet verhaalbaar is. In de literatuur zijn in het verleden twee ideeën uitgewerkt die ertoe zouden kunnen bijdragen dat slachtoffers van geweldsmisdrijven binnen het verzekeringsrecht hun schade gemakkelijker of überhaupt vergoed kunnen krijgen. Al in 2000 stelt Wansink het product van een first partydekking voor geweldsmisdrijfschade op een aansprakelijkheidsverzekering (AVP) voor. Een dergelijke dekking is echter tot op heden nog niet breed geïntroduceerd door verzekeraars. Naar verwachting van de auteur staan verzekeraars ook niet te springen om het andere voorstel, dat inhoudt dat verzekeraars een verbod op de tegenwerpelijkheid van opzet jegens slachtoffers wordt opgelegd die zich door middel van de directe actie tot hen wenden.
Evengoed blijft het probleem bestaan dat slachtoffers van geweldsmisdrijven hun schade niet of slechts moeizaam en beperkt kunnen verhalen. Het is echter de vraag of van verzekeraars kan worden verwacht dat zij voor dat probleem een oplossing bieden.
In dit artikel wordt allereerst kort uiteengezet waarom naast of in aanvulling op de bestaande verhaalsmogelijkheden zo naarstig wordt gezocht naar alternatieven binnen het verzekeringsrecht. Vervolgens volgt een analyse van de twee genoemde verzekeringsrechtelijke voorstellen voor verhaal, in het bijzonder vanuit het perspectief van verzekeraars. Daarna wordt onderzocht of een maatschappelijke verantwoordelijkheid van verzekeraars meebrengt dat zij op enige manier bescherming zouden moeten bieden aan slachtoffers van geweldsmisdrijven.
De auteur komt tot de slotsom dat, gelet op hun de maatschappelijke rol, van verzekeraars mag worden verwacht dat zij bescherming bieden aan slachtoffers van geweldsmisdrijven. Laatstgenoemden verkeren immers in de ideale positie als het gaat om de mogelijke vermogensbescherming van de maatschappij. Verzekeraars zouden in ieder geval bescherming kunnen bieden door een first partydekking op een AVP aan te bieden aan hun verzekerden. Door te investeren in bewustwording van het risico op niet-verhaalbare geweldsmisdrijfschade onder consumenten, neemt de kans toe dat meer mensen kiezen voor een first partydekking die deze schade dekt. Zo kan brede spreiding en daarmee betere bescherming van slachtoffers van geweldsmisdrijven via het verzekeringsrecht worden gerealiseerd en kan het product voor verzekeraars mogelijk rendabel blijven.